Bitcoin ถือว่าเป็นนวัตกรรมทางด้านการเงินที่มีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนโลกได้ ผมจำได้ว่าในสมัยก่อน Bitcoin มีมูลค่าแค่หลักหมื่นบาท ซึ่งในตอนนั้นผมก็ไม่ได้เข้าใจวิธีการทำงานของ Bitcoin และผมก็ได้โอกาสในการลงทุนครั้งยิ่งใหญ่ แต่ทำไมราคา Bitcoin ถึงขึ้นสูงขึ้นและทำไม Bitcoin ถึงมีมูลค่าตั้งแต่แรกกันนะ
ในบทความนี้เราจะมาดูกันว่าเหตุผลต่างๆที่ทำให้ Bitcoin มีมูลค่ามีอะไรบ้าง ซึ่งแต่ละเหตุผลก็อาจจะมีนักวิชาการมาโต้แย้งได้บ้าง แต่อย่างไรก็ตาม ผมก็เชื่อว่าด้วยเหตุผลหลายๆอย่างที่ทับถมกันนี่เหล่ะ ที่ทำให้มูลค่าของที่ไร้ตัวตนอย่าง Bitcoin ถึงมีมูลค่ามากขนาดนี้
3 เหตุผลว่าทำไม Bitcoin ถึงมีมูลค่า
ก่อนอื่นเลยนะครับ เนื่องจากว่าบทความนี้เป็นบทความเกี่ยวกับด้านของการเงิน ผมต้องขอออกตัวก่อนว่าบทความนี้เป็นแค่ความคิดเห็นส่วนตัวของผม ไม่ใช่คำแนะนำทางด้านการเงินแต่อย่างใด คุณสามารถอ่านเพื่อนำไปศึกษาต่อยอดเพิ่มเติมได้ แต่หากคุณจะใช้ข้อมูลจากแค่บทความนี้เพื่อลงทุนใน Bitcoin (ที่มีราคาแรงมาก) ผมก็ต้องขอออกตัวห้ามคุณสักนิด
หากเราเข้าใจกันแล้ว ก็ไปดูเนื้อหาจริงๆกันเลย
#1 Bitcoin มีมูลค่าเพราะมีจำนวนจำกัด
หลักการนี้ใช้ได้กับเงินตราและของมีค่าทุกชนิด ยกตัวอย่างเช่น ตอนที่หน้ากากขาดตลาดช่วงโควิด คนที่ต้องการซื้อหน้ากากก็พร้อมที่จะจ่ายเงินมากขึ้น ในส่วนนี้ Bitcoin ก็ถูกผลิตมาแค่ในจำนวนจำกัดเช่นเดียวกัน (21 ล้าน Bitcoin) ส่วนถ้าใครถามว่าทำไมเงินตราดิจิทัลถึงมีจำนวนจำกัดได้ โดยเบื้องต้นเราก็ต้องให้เครดิตคนออกแบบระบบ Bitcoin แต่ในบทความนี้ผมไม่ขอพูดถึงเรื่องเชิงเทคนิคมาก
เราจะเห็นได้บ่อยในบางประเทศ ที่รัฐบาลมีการพิมพ์เงินขึ้นมาเยอะเกิน พฤติกรรมเหล่านี้สามารถทำให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า ‘เงินเฟ้อ’ เหมือนกับที่ก๋วยเตี๋ยวหรือข้าวผัดกระเพราแถวบ้านคุณมีราคาแพงขึ้นทุกๆปี ซึ่งรัฐบาลส่วนมากก็ต้องคุมการผลิตของเงินตราเพื่อไม่ให้เกิดปัญหานี้
ผมต้องอธิบายก่อนว่า เพียงแค่เพราะว่าสิ่งของมีจำนวนจำกัด ก็ไม่ได้แปลว่าของเรานั้นต้องมีมูลค่าเสมอไป…แต่ในทางกลับกัน ก็คงไม่มีใครยอมเสียเงินเพื่อซื้อของที่มีเป็นจำนวนอนันต์ สามารถหาซื้อที่ไหนก็ได้ เพราะฉะนั้นถึงแม้ว่านักวิชาการจะบอกว่ามูลค่าไม่ได้อยู่ที่จำนวนจำกัดอย่างเดียว แต่มูลค่าเบื้องต้นก็เริ่มต้นที่จำนวนจำกัดนั่นเอง
ในส่วนนี้ผมก็ต้องขอออกตัวก่อนว่าผมพูดได้แค่ในมุมมองของ bitcoin และไม่ใช่ในเรื่องของเงินตราดิจิตอลรูปแบบอื่นๆ (เช่น Ethereum Dogecoin) เพราะมีนักเศรษฐศาสตร์หลายคนบอกไว้ว่า ต่อให้ Bitcoin มีจำนวนจำกัดแต่ก็ไม่ได้หมายความว่าบริษัทอื่นๆจะออกเงินตราดิจิตอลของตัวเองไม่ได้ เหมือนกับคุณบอกว่าทองมีค่าเพราะมีจำนวนจำกัด แต่ในทางกลับกันคนอื่นก็สามารถผลิตเพชร ผลิตเงิน ผลิตอัญมณีต่างๆได้
#2 Bitcoin มีมูลค่าเพราะมีความปลอดภัย.
อีกหนึ่งเรื่องที่ทำให้นักเทคโนโลยีสนใจ Bitcoin ก็เพราะว่า Bitcoin เป็นเทคโนโลยีรูปแบบใหม่ที่มีความปลอดภัยสูง เป็นระบบการเงินแบบกระจายอำนาจ (decentralized) แทนที่จะให้ตัวกลางอย่างธนาคารหรือแบงค์ชาติเป็นคนดูแล
คนทั่วโลกจะรู้ได้หมดว่า Bitcoin ของแต่ละบัญชีมีเงินเท่าไหร่ แต่จะไม่มีใครสามารถดูได้ว่าใครเป็นเจ้าของแต่ละบัญชี ซึ่งระบบนี้ก็มีทั้งข้อดีและข้อเสีย แต่โดยรวมแล้วก็ทำให้การชำระเงินมีความเสรีมากขึ้น
ผมสามารถมีเงิน Bitcoin เก็บไว้ในบัญชีตัวเอง (เรียกว่า Wallet) และก็นำเงินเหล่านี้ไปใช้จ่ายอะไรก็ได้ โดยที่ไม่ต้องกลัวว่าเพื่อนหรือคนในครอบครัวหรือแม้แต่รัฐบาลจะรู้ (แต่ตามหลักจริงๆแล้ว คนที่คุณโอนเงินไปให้ก็จะรู้ไอดีบัญชีคุณ ซึ่งก็จะทำให้สามารถดูเงินในบัญชี Bitcoin ได้ แต่ปัญหานี้ก็จะแก้ได้ด้วยการสร้างบัญชี Bitcoin มาหลายๆบัญชี)
ระบบกระจายอำนาจของ Bitcoin ยังช่วยให้เงินในกระเป๋าเราไม่ต้องไปพึ่งพาตัวกลางโดยตัวกลางหนึ่ง เพราะมีคอมพิวเตอร์ทั่วโลกคอยเป็นผู้ตรวจสอบระบบการเงินของเรา แถมข้อมูลการเงินทุกอย่างยังถูกเผยแพร่ในระบบออนไลน์ สรุปก็คือต่อให้ระบบธนาคารล่ม ต่อให้ธนาคารล้มละลาย เงินในบัญชี Bitcoin ก็ยังอยู่กับเรา (ตราบใดที่เรายังจำรหัส Bitcoin ตัวเองได้)
เราจะเห็นได้ว่าระบบแบบกระจายอำนาจและระบบแบบมีตัวกลางก็มีข้อดีข้อเสียที่แตกต่างกัน ในการซื้อของทั่วไปผมก็เห็นด้วยว่าระบบแบบกระจายอำนาจก็น่าจะมีประโยชน์มากกว่า แต่ในการชำระเงินรูปแบบธุรกิจ ที่ต้องมีการทำสัญญา การแสดงหลักฐาน หรือการค้ำประกัน การมีตัวกลางมาคอยดูแลก็ทำให้เรารู้สึกอุ่นใจมากกว่า (ซึ่งสักพักก็คงจะมีตัวกลางที่มาดูแลเรื่องการโอนเงิน bitcoin ด้วย)
#3 Bitcoin มีมูลค่าเพราะมีคนยอมรับ
ไม่ว่าอย่างไรก็ตามเราก็ต้องเข้าใจว่าเงินหรือมูลค่าของต่างๆ ขึ้นอยู่กับว่าสังคมยอมรับมากแค่ไหน เพราะสุดท้ายแล้วเพชรก็เป็นได้แค่หินถ้าคนไม่เลือกที่จะเสียเงินซื้อของเหล่านี้ ซึ่งแน่นอนว่าหลักการนี้ก็สามารถนำมาใช้ได้กับสกุลเงินดิจิตอล หรือสิ่งของที่ไม่มีรูปลักษณ์จับต้องได้
อย่างไรก็ตามอีกหนึ่งปัจจัยที่เราต้องพิจารณาก็คือการยอมรับจากธุรกิจและภาครัฐต่างๆ เราสามารถมองได้ว่าเป็น ‘รูปแบบการใช้งานอย่างหนึ่ง’ ยกตัวอย่างเช่น หากเรามี bitcoin ไว้ซื้อขายแลกเปลี่ยนอย่างเดียว bitcoin ก็คงเหมือนหุ้นบริษัท (ซึ่งก็มีมูลค่า แต่น่าจะไม่มีการใช้งาน คนส่วนมากก็เลยอาจจะยังไม่เข้าใจ)
แต่เราสามารถนำ bitcoin มาซื้อของเพิ่มเติมได้ด้วย ตั้งแต่แฮมเบอร์เกอร์ไปถึงรถยนต์พลังงานไฟฟ้า ซึ่งการที่มีบริษัทใหญ่ๆมายอมรับ bitcoin และ การที่ผู้คนทั่วไปเข้าใจว่า bitcoin สามารถทำอะไรได้หลายอย่าง ก็ทำให้มูลค่าของสกุลเงินดิจิตอลนี้มีมากขึ้น
ส่วนตัวแล้วผมมองว่าระบบ Bitcoin นั้นมีความปลอดภัยก็จริง แต่ก็มีความยุ่งยากทางด้านการใช้งานอยู่เยอะ ยกตัวอย่างง่ายๆก็คือเรื่องของการจำรหัส ซึ่งหากคุณเป็นคนที่อยู่กับผู้สูงอายุ คุณก็คงเข้าใจว่ารหัสต่างๆนั้นหายบ่อยมาก
อย่างที่ผมได้อธิบายไปแล้วว่า คงไม่ได้มีเหตุผลไหนเป็นพิเศษที่ทำให้ bitcoin มีมูลค่า แต่มูลค่าที่แท้จริงน่าจะมาจากข้อดีหลายๆอย่างรวมกัน เราจะเห็นได้บ่อยในชีวิตจริงว่า พอคนหลายๆคนรวมกันมาให้มูลค่าของบางอย่าง มูลค่าก็จะเกิดเอง ตั้งแต่เงินตราที่ควรจะเป็นแค่กระดาษ หุ้นธุรกิจที่ถูกแลกเปลี่ยนกันวันละหลายล้านบาท หรือแม้แต่ของเล่นและการ์ดโปเกม่อน
สุดท้ายนี้ผมอยากจะเน้นย้ำอีกรอบว่า ผมไม่ใช่นักวิชาการที่จบปริญญาเอกด้านเศรษฐศาสตร์ และ ผมก็ไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญทางด้านการลงทุนด้วย เพราะฉะนั้นคำแนะนำในบทความนี้เป็นแค่ความคิดเห็นส่วนตัวของผม และไม่ใช่เป็นคำแนะนำทางด้านการเงินแต่อย่างใด (การลงทุนมีความเสี่ยง เราต้องศึกษาและตัดสินใจด้วยตัวเอง)