First In First Out (FIFO) คืออะไร? FIFO และทุกอย่างที่คุณควรรู้

คำว่า First In First Out หรือเข้าก่อนออกก่อน อาจจะฟังดูง่ายๆแปลตรงตัวได้เลย แต่หลักการนี้มีความซับซ้อนตรงที่เราสามารถนำมาใช้ทั้งการบริหารคลังสินค้าและการบัญชีได้ด้วย

ในฐานะคนดูแลคลังสินค้า เราก็คงอยากให้สินค้าของเรามีอายุการใช้งานนานที่สุดเท่าที่จะทำได้ และในฐานะนักบัญชีเราก็ต้องอยากได้ระบบการเก็บข้อมูลคลังสินค้า ที่ทำได้ง่ายและถูกยอมรับกันทั่วโลก ในบทความนี้เรามาดูกันครับว่า หลักการ First In First Out หรือ FIFO ที่เหมือนจะเป็นหลักการง่ายๆแต่ ‘ตอบโจทย์ธุรกิจ’ ได้หลากหลายทั่วโลก…คืออะไรกันแน่ และมีประโยชน์อะไรบ้าง

First In First Out (FIFO) คือ

First In First Out (FIFO) หรือ ‘การเข้าก่อนออกก่อน’ คือวิธีจัดการและวัดมูลค่าของสินทรัพย์ FIFO หมายถึงการนำสินค้าที่เข้าคลังก่อนมารีบใช้งานและหมุนเวียนก่อน เพื่อลดความเสื่อมสภาพและรักษามูลค่าของสินทรัพย์โดยรวม

โดยที่ First In First Out เป็นหลักการที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย ทั้งในทางบัญชี ภาษี และ การบริหารการปฏิบัติการ ตราบใดที่ธุรกิจยังมีการบริหารสินทรัพย์เข้าออกอย่างต่อเนื่องหลักการจัดการและวัดมูลค่าสินทรัพย์ก็ยังจำเป็นอยู่เสมอ

ตัวอย่างธุรกิจที่นิยมใช้การบริหารจัดการสินทรัพย์แบบ First In First Out ก็คือธุรกิจไอทีและธุรกิจร้านอาหาร สองธุรกิจนี้จะมีปัญหาอย่างเดียวกันก็คือ สต็อกสินค้า ‘เสื่อมอายุเร็ว’

สินค้าไอทีอย่างโทรศัพท์อาจจะมีอายุการขายไม่ถึงครึ่งปี ส่วนสินค้าร้านอาหารก็เสียเรื่อยๆทุกวันทุกอาทิตย์เป็นต้น ในกรณีนี้ตามหลักการบริหารการปฏิบัติการแล้ว ธุรกิจก็ควรขายหรือใช้งานสต็อกที่เข้ามาก่อน เพื่อลดความเป็นไปได้ที่สต็อกเก่าจะเสื่อมคุณค่า เสีย หรือตกเทรนด์การขาย

นอกจากนั้น เราก็สามารถใช้หลักการนี้กับการบัญชีและการเงินได้ด้วย ธุรกิจที่มีการหมุนเวียนของสต๊อกและวัตถุดิบอย่างต่อเนื่องก็ต้องมีการจดบัญชีการเงินและบัญชีสินค้าคงคลัง

สินค้าคงคลังเป็นหัวใจหลักของการทำธุรกิจหลายอย่างเลย สำหรับคนที่ยังไม่เข้าใจเกี่ยวกับสินค้าคงคลัง ผมแนะนำให้อ่านบทความนี้ของผม ที่ผมเขียนอธิบายเกี่ยวกับสินค้าคงคลังหลายประเภทที่มีความสำคัญต่อธุรกิจ การบริหารสินค้าคงคลัง คืออะไร

ในการทำบัญชี First In First Out หรือการเข้าก่อนออกก่อน หมายความว่าสินค้าที่ถูกซื้อก่อนก็จะเป็นสินค้าที่ถูกจำหน่ายก่อนในเชิงบัญชี (เหมาะสำหรับในกรณีที่ค่าวัตถุดิบเปลี่ยนแปลงอยู่เรื่อยๆ ยกตัวอย่างเช่นธุรกิจทางเคมี)

วิธีการทำงานของ First In First Out (FIFO)

หลักการของ First In First Out นั้น ถือว่าเรียบง่ายแต่ได้ใจความมาก

ในเชิงการบริหารการปฏิบัติการ สินค้าที่เข้ามาก่อนก็จะเป็นสินค้าที่ถูกนำออกไปใช้ก่อน เพื่อให้การทำงานสำหรับคนบริหารคลังสินค้าทำได้ง่ายขึ้น สินค้าที่ถูกนำเข้ามาทุกครั้งจะต้องมีการแปะป้ายเพื่อบอกว่าเป็นสินค้าที่เข้ามาวันไหน พนักงานจะได้สามารถจัดการและบริหารคลังสินค้าได้ง่าย

First In First Out คือ - วิธีการทำงานของ First In First Out (FIFO)

อุตสาหกรรมที่ใช้ FIFO ได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุดน่าจะเป็นอุตสาหกรรมอาหาร ที่มีการคัดแยกวัตถุดิบทุกอย่างด้วยวันซื้อและวันหมดอายุ เพื่อให้คนทำอาหารสามารถเลือกใช้วัตถุดิบได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุด อุตสาหกรรมอื่นๆเช่นร้านขายยา หรือร้านไอทีก็จะใช้หลักการเดียวกันในการจัดเรียงสินค้า

หากคุณกำลังเดินซื้อนมอยู่ในห้าง คุณก็คงเลือกซื้อนมที่ห่างจากวันหมดอายุมากที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพื่อลดโอกาสที่นมจะเสีย ทุกคนก็คิดอย่างนี้กันหมด เพราะฉะนั้นการบริหารคลังสินค้าด้วยวิธี FIFO ก็จะเพิ่มโอกาสให้เราสามารถขายสินค้าให้กับลูกค้าได้จำนวนเยอะที่สุดเท่าที่เราจะขายได้

ในเชิงการบริหารการบัญชี การบริหารคลังสินค้าให้มีประสิทธิภาพให้สดก็จะทำให้เราสามารถสร้างกำไรเยอะที่สุดเช่นกัน นอกจากนั้นแล้วการจดข้อมูลบัญชีแบบ First In First Out ก็ยังเป็นวิธีจดบัญชีที่เข้าใจง่ายและมีการยอมรับทั่วโลก ทำให้การจดบัญชีแบบนี้ง่ายต่อการสื่อสารกับบุคคลภายนอก

ลักษณะของ First In First Out (FIFO)

First In First Out เป็นวิธีการจัดการวัตถุดับและสินค้าคงคลัง โดยให้สินค้าที่เข้ามาก่อนถูกใช้งานก่อน เพื่อลดปัญหาการเสื่อมคุณค่าตามเวลา
First In First Out ก็เป็นวิธีการทำบัญชีที่นำสินค้าที่ถูกซื้อหรือจัดเก็บก่อนมาใช้ก่อน
FIFO ตั้งสมมติฐานว่าของที่อยู่ในคลังสินค้า คือสินค้าที่ถูกซื้อมาล่าสุดเสมอ
สิ่งตรงกันข้ามกับ FIFO ก็คือ Last In First Out หรือ ‘เข้าหลังออกก่อน’ (LIFO) ที่นำสินค้าที่ถูกซื้อหรือจัดเก็บทีหลังมาใช้ก่อน
ในตลาดที่ มูลค่าสินค้า ‘เฟ้อ’ หรือมากขึ้นตามเวลา การทำบัญชีแบบ First In First Out คือการนำค่าใช้จ่ายของวัตถุดิบที่ถูกที่สุดมาใช้ก่อน ซึ่งก็จะทำให้กำไรมากขึ้น และเป็นหลักการที่ให้ตรงกันข้ามกับ LIFO

ประโยชน์ของ First In First Out (FIFO)

First In First Out เป็นวิธีจัดการและวัดมูลค่าของสินค้าที่เรียบง่าย ซึ่งก็จะทำให้เราประหยัดทั้งเวลาและเงินในการจัดการบัญชี โดยเฉพาะส่วนสินค้าคงคลัง เพราะเงินที่ถูกหักออกไปจากสินค้าคงคลังก็จะผันแปรเท่ากับเงินที่ถูกเข้ามาในบัญชีรายรับ

หนึ่งในสาเหตุที่เราต้องทำบัญชีก็เพราะว่าเราต้องการที่จะใช้ตัวเลขนี้ในการสื่อสารกับคนอื่นๆหรือองค์กรอื่นๆ โดยเฉพาะการจัดการด้านภาษี เพราะฉะนั้นการเลือกขั้นตอนที่ทุกคนรู้จักกันดีอย่าง FIFO ก็จะทำให้เราสามารถสื่อสารข้อมูลการทำบัญชีของเราให้คนอื่นเข้าใจได้ง่ายขึ้น

หลักการแบบนี้ ต่อให้คนที่ไม่ได้เรียนเรื่องบัญชีมาโดยละเอียดก็เข้าใจได้ หรือหากคุณต้องการเปรียบเทียบผลประกอบการของคุณกับบริษัทอื่น การใช้หลักการทางบัญชีเดียวกันก็เป็นเรื่องที่ดีใช่ไหมครับ? นักลงทุนหลายคนก็คงเห็นด้วย

ในกรณีที่เราต้องบริหารวัตถุดิบหรือสินค้าที่มีการเปลี่ยนของราคาอยู่เรื่อยๆ การใช้ First In First Out ก็จะทำให้ขั้นตอนการจัดเก็บเอกสารและขั้นตอนการวิเคราะห์ตัวเลขง่ายขึ้น หากคุณมีสินค้าแค่อย่างเดียวซื้อมาขายไปคุณก็อาจจะไม่ได้เห็นคุณค่าของ FIFO มาก แต่หากคุณมีสินค้าหลายชนิด แต่ละชนิดมีมูลค่าผันแปรเดือนต่อเดือน การใช้ FIFO ก็จะช่วยให้คุณดูบัญชีได้ง่ายขึ้น

First In First Out เหมาะอย่างยิ่งเวลาที่ ‘สินค้ามีการขึ้นราคาวัตถุดิบ‘ เพราะหลักการ FIFO จะแสดงให้เห็นว่าสินค้าในคลังของเรามีมูลค่ามากขึ้น และระบบบัญชีการเงินของเราก็จะบอกว่าเราได้กำไรเฉลี่ยมากขึ้น

ค่าใช้จ่ายต้นทุน = สินค้าคงคลังตอนเริ่ม + การซื้อเพิ่มเติม – สินค้าคงคลังตอนจบ

หากราคาวัตถุดิบของเราเพิ่มขึ้น กำไรจากการขายก็จะเพิ่มขึ้นในบัญชีแบบนี้เช่นกัน นั่นก็เพราะว่า ‘ค่าใช้จ่ายต้นทุน’ จะเท่ากับสินค้าในคลัง และสินค้าในคลังตอนเริ่มจะมีมูลค่าน้อยกว่าสินค้าในคลังตอนจบ (สินค้าในคลังตอนจบมีมูลค่ามากขึ้นเพราะวัตถุดิบมีมูลค่าเพิ่มขึ้น) กำไรในที่นี้หมายถึงกำไรที่จดลงในเอกสารบัญชีนะครับ เงินในกระเป๋าคุณก็ไม่ได้เปลี่ยน

First In First Out บัญชี FIFO - ลักษณะและประโยชน์ของ First In First Out (FIFO)

ข้อเสียของ First In First Out (FIFO)

ข้อเสียอย่างแรกของการประเมินมูลค่าสินค้าด้วยหลักการ First in First Out ก็คือการผันแปรมูลค่านั่นเอง ในบางกรณีอย่างเช่นเงินเฟ้อ สินค้าคงคลังของเราก็จะมีมูลค่าเยอะขึ้น ซึ่งก็หมายความว่าภาษีที่เราต้องจ่ายอาจจะต้องมีเยอะขึ้นด้วย

หากเราอยู่ในอุตสาหกรรมที่มีเงินเฟ้อเยอะมาก และเราไม่มีวิธีที่จะคาดเดาความผันแปรของเงินเฟ้อนี้ การเลือกใช้ FIFO ก็จะทำให้การประเมินมูลค่าสินค้าของเราผันแปรมากเกินไป ในกรณีนี้การเลือกใช้หลักการ FIFO ก็อาจจะทำให้ตัวเลขคลังสินค้าของเราไม่สะท้อนถึงความจริง ผู้ตรวจบัญชีบางคนอาจจะหาว่าเราเล่นตุกติกกับการบัญชีก็ได้ นอกจากนั้นแล้ว การผันแปรอย่างต่อเนื่องจะทำให้เราไม่สามารถเห็นภาพรวมธุรกิจเราได้ ซึ่งก็จะทำให้เราบริหารธุรกิจยากขึ้น

ในทางตรงข้าม ข้อดีของ FIFO อยู่ที่ความง่ายในการจัดเก็บข้อมูล และความง่ายในการสื่อสารข้อมูลให้คนอื่นเข้าใจ แต่ถ้าอุตสาหกรรมเราไม่เอื้ออำนวยด้านนี้เพราะมีความผันแปรเยอะ ทางที่ดีที่สุดก็คือเราต้องหาวิธีการจัดเก็บข้อมูลทางบัญชีแบบใหม่ที่ไม่ใช่แบบ First in First Out

ตัวอย่างความผันแปรก็อาจจะรวมถึง เงินเฟ้อ ค่าเงินตราต่างประเทศ การผันแปรของวัตถุดิบ การผันแปรของราคาขาย เพราะฉะนั้นก่อนที่เราจะทำบัญชีสร้างมูลค่าให้กับสต๊อกสินค้าหรือคลังสินค้าของเรา ก็ควรทำความเข้าใจลักษณะการประเมินมูลค่าของอุตสาหกรรมเราก่อน

ก่อนใช้ First In First Out (FIFO)

สุดท้ายนี้ก่อนที่จะใช้ First In First Out หรือการเข้าก่อนออกก่อน เราก็ควรที่จะตรวจสอบดูก่อนว่าลักษณะการทำงานและข้อดีข้อเสียของ FIFO เหมาะกับชนิดของธุรกิจของเราแค่ไหน หากเราใช้ ในบางกรณีเราก็อาจจะต้องเลือกใช้วิธีการบริการจัดการและตีค่าสินค้าคงคลังแบบอื่นก็ได้

สำหรับคนที่ชอบบทความบนบล็อกนี้แล้วรู้สึกว่าอยากอ่านเพิ่ม ผมได้ทำ ‘สารบัญ’ ที่เรียบเรียงบทความพื้นฐานในการทำธุรกิจมาให้ทุกคนแล้ว สามารถ โหลดฟรีได้ที่นี่ ครับ สุดท้ายนี้ หากใครชอบเรียน ชอบศึกษาเกี่ยวกับเรื่องการทำธุรกิจ การบริหาร ผมได้เขียนอีบุ๊คเรื่องข้อมูลการทำธุรกิจ ที่ถูกสอนในโรงเรียนบริหารธุรกิจทั่วโลก ผมตั้งใจทำมาก หวังว่าทุกคนจะชอบครับ อีบุ๊ค ฉลาดรู้ ฉลาดทำธุรกิจ