ธุรกิจค้าขาย คืออะไร? เริ่มต้นยังไง? มีตัวอย่างอะไรบ้าง?

ธุรกิจค้าขายเป็นธุรกิจที่มีมานานแล้ว ซึ่งถึงแม้ว่าธุรกิจแบบนี้จะเริ่มต้นได้ง่าย ตราบใดที่เรามีลูกค้าเราก็สามารถค้าขายได้เลย อย่างไรก็ตามในโลกแห่งความจริงนั้น อาจจะเป็นเพราะมีคู่แข่ง หรือเป็นเพราะพฤติกรรมผู้บริโภคเปลี่ยนเร็ว เราก็จะเห็นได้ว่าธุรกิจค้าขายนั้นเริ่มได้ง่ายแต่จะทำให้ออกมาดีนั้นทำได้ยากมาก

ในบทความนี้เราจะมาเรียนรู้เกี่ยวกับธุรกิจค้าขาย ผมได้เรียบเรียงข้อดีข้อเสียของธุรกิจเหล่านี้ รวมถึงข้อแนะนำต่างๆที่จะทำให้คุณสามารถดำเนินธุรกิจค้าขายของตัวเองได้ประสบความสำเร็จ

ธุรกิจค้าขาย คืออะไร

ธุรกิจค้าขาย คือธุรกิจที่ทำการค้าขายสินค้าหรือบริการผ่านช่องทางการขายต่างๆ เพื่อสร้างรายได้และกำไร ธุรกิจค้าขายสามารถเริ่มต้นได้ง่าย และโตได้เรื่อยๆตราบเท่าที่ยังสามารถหาลูกค้าได้ แต่ข้อเสียก็คือธุรกิจค้าขายส่วนมากมีคู่แข่งเยอะ และอาจมีค่าใช้จ่ายเบื้องต้นสูง

หลักการค้าขายโดยเบื้องต้นก็คือหลักการเดียวกันกับการแลกเปลี่ยน เช่น การแลกเปลี่ยนสินค้าหรือบริการของเจ้าของธุรกิจกับค่าเงินตราของลูกค้า

และสาเหตุที่ธุรกิจค้าขายสามารถสร้างกำไรได้ก็เพราะว่ามนุษย์แต่ละคนให้คุณค่ากับสินค้าและกระบวนการแต่ละอย่างไม่เหมือนกัน

เช่น การลงทุนลงแรง ใช้เวลาไปติดต่อกับผู้ผลิตสินค้าเพื่อซื้อสินค้ามาในจำนวนมากในราคาชิ้นละ 10 บาท และนำสินค้านี้ไปขายให้กับลูกค้าอีกพื้นที่ในราคาชิ้นละ 20 บาท

นอกจากนั้นก็ยังมีวิธีการค้าขายด้วยการ ‘เพิ่มมูลค่า’ อย่างธุรกิจทำอาหาร ขายของกิน ที่นำวัตถุดิบมา ‘เพิ่มมูลค่า’ เป็นอาหารที่ทานได้ เพื่อให้สามารถตั้งราคาที่แพงขึ้นได้ พูดอีกแบบก็คือ ลูกค้าไม่ได้อยากซื้อ ผัก ข้าว ไข่ หรือเนื้อหมู แยกกัน เพราะลูกค้าอยากได้ทุกอย่างที่ถูกผสมกันมาอย่างดีแล้ว

แน่นอนว่าธุรกิจค้าขาย สร้างกำไรจากการแลกเปลี่ยนสินค้ากับค่าเงินนั้นมีมานานแล้ว การค้าขายน่าจะเป็นธุรกิจประเภทแรกๆของโลกเลยด้วยซ้ำ ข้อเสียก็คือธุรกิจนี้อาจจะไม่น่าตื่นเต้น ไม่ได้มีความแปลกใหม่มาก แต่ข้อดีก็คือเราสามาถหาข้อมูลเรียนรู้ได้เยอะมากเช่นกัน

อาชีพธุรกิจค้าขาย มีข้อดีข้อเสียอย่างไร

หากเรามองว่าอาชีพธุรกิจส่วนตัวคืออาชีพในฝันของทุกคน เราก็จะเห็นได้ว่าอาชีพต้าขายนั้นเป็นหนึ่งในตัวอย่างของอาชีพธุรกิจส่วนตัวที่เราเห็นได้บ่อยที่สุด ซึ่งนั้นก็เป็นเพราะว่าอาชีพค้าขายนั้นเป็นอาชีพส่วนตัวที่เริ่มได้ง่ายนั้นเอง ในส่วนนี้เราจะมาลองวิเคราะห์ดูว่าอาชีพค้าขายนี้มีข้อดีข้อเสียอะไรบ้างครับ

ข้อดีของอาชีพธุรกิจค้าขาย

เริ่มต้นง่าย – อาชีพนี้เป็นอาชีพที่เริ่มต้นได้ง่าย คนส่วนมากไม่ต้องจบปริญญาโทสาขาการขายหรือการตลาดก็เข้าใจหลักการค้าขายอยู่แล้ว การค้าขายเป็นหลักการที่ทุกคนสามารถเรียนรู้จากประสบการณ์ได้อยู่แล้ว โดยส่วนมากหากคุณไม่ได้เป็นคนขี้อาย สามารถพูดคุยกับลูกค้าคนแปลกหน้าได้ดี และสามารถบวกตัวเลขกำไรขาดทุนเบื้องต้นได้ คุณก็สามารถค้าขายได้แล้ว

โตได้เร็วเท่าที่เรามีทุน – เนื่องจากว่าธุรกิจค้าขายมีโครงสร้างที่เรียบง่าย ตราบใดที่เราขายได้ ธุรกิจเราก็จะกำไร โดยเบื้องต้นนั้นคนที่มีทุนเยอะกว่าก็จะสามารถซื้อของในราคาถูกได้ สามารถทำการตลาดได้ และสามารถสต็อกสินค้าได้เยอะ หมายความว่าคนที่มีทุนเยอะก็จะโตได้เร็วมาก ในทางกลับกัน ร้านค้าที่ทุนน้อยๆก็ต้องค่อยๆขายเพื่อลดความเสี่ยง

ขายด้วย ช่วยคนอื่นด้วย – หนึ่งในความสุขของการทำธุรกิจก็คือการที่เราสามารถสร้างเงินจากการแก้ไขปัญหาให้กับคนอื่นได้ หากเราสามารถเลือกสินค้าที่ดี มีคุณภาพ หรือมีความคุ้มราคา เราก็จะของแก้ไขปัญหาให้กับคนอื่นได้เยอะ

ข้อเสียของอาชีพธุรกิจค้าขาย

มีคู่แข่งเยอะ – เนื่องจากว่าธุรกิจค้าขายนั้นเริ่มได้ง่าย คนทุนน้อยก็เริ่มได้ นั้นก็หมายความว่าคนอื่นๆก็สามารถเริ่มได้เช่นกัน โดยรวมแล้วธุรกิจค้าขายก็จะมีคู่แข่งเยอะกว่าธุรกิจประเภทอื่น ยิ่งในยุคออนไลน์ด้วย ปัญหานี้ก็ยิ่งทวีคูณ แน่นอนว่าการมีคู่แข่งเยอะก็จะทำให้เกิดปัญหาการแย่งลูกค้า การตัดราคา ปัญหาเหล่านี้ทำไมการค้าขายโตได้ยากหากคุณไม่ได้มีข้อได้เปรียบเหนือคนอื่นจริงๆ

ค่าใข้จ่ายเบื้องต้น – การค้าขายต้องใช้ทุนบ้าง แถมเนื่องจากว่าเราต้องมีค่าใช้จ่ายเยอะ ธุรกิจค้าขายหากไม่ได้ขายสินค้าดีๆจริงๆก็ค่อนข้างกำไรยากครับ หากเทียบกันในระยะสั้น 1-2 ปี การทำงานรับจ้างอาจจะได้เงินมากกว่าการค้าขายด้วยซ้ำ อย่างไรก็ตาม การค้าขายก็คือการทำธุรกิจ และการทำธุรกิจก็คือการลงทุน หากเราคิดว่าเป็นอาชีพที่เหมาะกับเรา เราก็ควรหาวิธีลดค่าใช้จ่ายในระยะสั้น อดทนรอเพื่อให้ได้กำไรในระยะยาว

ธุรกิจค้าขายสมัยนี้ซับซ้อนมาก – หากคุณไม่ได้ขายสินค้าที่แปลกแหวกแนว และมีข้อได้เปรียบที่คนอื่นลอกไม่ได้จริงๆ เราก็ต้องยอมรับก่อนว่าการค้าขายให้ดีกว่าคู่แข่งนั้นทำได้ยากมาก ยิ่งเป็นการค้าขายในทำเลใกล้เคียงกัน ด้วยสินค้าชนิดเดียวกัน และราคาใกล้กัน โดยรวมแล้ว การค้าขายให้ประสบความสำเร็จในระยะยาวก็ต้องอาศัยความรู้ด้านใดด้านหนึ่งเป็นพิเศษ เช่นการหมุนเงินที่เก่งกว่า ความรู้การตลาดที่มากกว่า หรือความกล้าที่จะลองอะไรใหม่ๆ

โดยรวมแล้ว ผมไม่ได้คิดว่าธุรกิจการค้าขายดีหรือไม่ดี แต่สิ่งที่เราน่าจะให้ความสนใจก็คือธุรกิจแบบนี้เหมาะสมกับเราหรือเปล่า เช่นเหมาะกับบุคลิก ทักษะ หรือแม้แต่สภาพแวดล้อมช่วงอายุของเราแค่ไหน

หากคุณไม่ได้ขายสินค้าแปลกแหวกแนวอะไรมาก โดยเฉลี่ยแล้ว ธุรกิจค้าขายก็จำเป็นที่จะต้องอาศัยการหมุนเงินเยอะ เพราะเนื่องจากว่ากำไรจากสินค้าหนึ่งชิ้นไม่ได้เยอะมาก ถ้าคุณหมุนเงินไม่เก่ง ธุรกิจก็อาจจะรู้สึกติดขัด ทำอะไรก็ไม่มีเงินอยู่ตลอดเวลา

ยิ่งในกรณีที่คุณขายสินค้าราคาหลักร้อยหรือต่ำกว่า คุณก็จะเห็นได้ว่ากว่าจะได้เงินก้อนใหญ่มา คุณต้องขายสินค้าจำนวนเยอะมาก ซึ่งหากคุณเป็นคนที่ขยันก็ดีไป แต่หากคุณเป็นคนที่มีข้อจำกัดด้านเวลา คุณก็ต้องหาวิธีสร้างระบบออกมาให้การค้าขายเหล่านี้ทำได้เร็วขึ้น

ในตอนท้ายของบทความ ผมมีข้อมูลอื่นๆที่ผมแนะนำให้ทุกคนอ่านเกี่ยวกับธุรกิจค้าขายนะครับ หากคุณกำลังศึกษาเรื่องนี้ หรือกำลังพิจารณาเริ่มต้นธุรกิจ สามารถอ่านได้

ตัวอย่างธุรกิจค้าขาย ที่คุณควรศึกษา

หากเราเข้าใจพื้นฐานของธุรกิจแนวนี้แล้ว เรามาลองดูตัวอย่างธุรกิจค้าขายประเภทต่างๆกันครับ ทุกคนสามารถอ่านเพื่อทำความเข้าใจข้อจำกัดของการขายสินค้าแต่ละชนิดได้

ธุรกิจค้าขายของกิน

ของกินถึงแม้ว่าจะจัดอยู่ในหมวดเดียวกันหมด แต่ก็มีหลายอย่างมาก มีตั้งแต่อาหารรถเข็น อาหารทอด ราคาชิ้นละไม่กี่สิบบาท ไปจนถึงอาหารราคาแพงๆราคาหลายร้อย หากคุณอยากจะขายของแบบนี้สิ่งแรกที่ต้องดูก็คือเรื่องของทำเล หากทำเลดีเราก็กำไรไปครึ่งหนึ่งแล้ว

ส่วนการเลือกของกินนั้นเราต้องดูกันที่ว่าแถวนั้นมีคู่แข่งแบบไหนมากกว่า หากไม่มีใครขายของคล้ายๆเรา การเลือกของกินขายง่ายมาก็เป็นเรื่องง่าย ที่เหลือก็ขึ้นอยู่กับความชอบของคุณแล้วว่าคุณถนัดขายของราคาแพงแบบต้องใส่ใจ หรืออยากขายของราคาถูก ขายง่าย กำไรน้อยต่อชิ้นแต่ไม่ต้องคิดเยอะ

ธุรกิจค้าขายออนไลน์

ขายของออนไลน์เป็นธุรกิจยอดฮิตของคนสมัยใหม่ เราไม่ต้องออกไปไหน นั่งอยู่บ้านก็รับออเดอร์ได้แล้ว อย่างไรก็ตามหากเราไม่ได้มีสินค้าเป็นของตัวเอง (หมายถึงเราผลิตเอง คนอื่นลอกไม่ได้) เราก็จะไม่สามารถพึ่งพาการสร้างยอดขายจากช่องทางใดช่องทางหนึ่งได้

หมายความว่าหากการขายของกินต้องพึ่งพาทำเล การขายออนไลน์ก็ต้องใช้ ‘การเพิ่มความเข้าถึง’ หมายถึงการนำสินค้าเราไปโพสลงหลายๆที่ Lazada Shopee Facebook Marketplace ยิ่งเราโพสเยอะๆ คนก็จะเห็นสินค้าของเรามากขึ้น

และอีกข้อแนะนำก็คือ การใช้ Facebook Lazada Shopee ในการขายก็เหมือนกับการที่คุณไปเช่าที่คนอื่นขาย หมายความว่าหากเจ้าของร้านไม่อยากได้คุณเมื่อไร คุณก็จะขายไม่ได้ทันที ข้อย้ำนะครับว่าให้รีบเพิ่มการเข้าถึง โดยการโพสขายในหลายๆที่อย่านิ่งนอนใจทำแค่บนเว็บเดียวหรือแอ็พเดียว

ธุรกิจค้าขายของแม่และเด็ก

กรณีนี้เราจะไม่พูดถึงสินค้าใดเป็นพิเศษแต่จะอธิบายถึง ‘กลุ่มลูกค้า’ มากกว่า สินค้าแม่และเด็กเหมาะมากหากคุณคลุกคลีอยู่ในวงการนี้ เพราะมีสินค้าใหม่ๆออกมาเสมอ ไม่ว่าจะเป็นคาร์ซีท หนังสือ ของเล่น หรือแม้แต่ของช่วยพัฒนาการ

ปัญหาหลักของธุรกิจนี้ก็คือคุณต้องสามารถขายให้กับคนกลุ่มหนึ่งเป็นพิเศษได้ ตัวอย่างที่เราเห็นได้ง่ายก็คือคุณแม่ขายคุณแม่ด้วยกันเอง โดยรวมแล้วสินค้าแม่และเด็กนั้นกำไรดี แต่คุณต้องมีหัวใจการค้าขายมากหน่อย ไม่อย่างนั้นคุณจะไม่สามารถขยายตลาดจาก ‘คนใกล้ตัว’ ไปสู่ลูกค้าแนวกว้างได้

ธุรกิจค้าขายอาหารเสริมและสินค้าความสวยความงาม

อาหารเสริมและสินค้าความสวยความงานเป็นสินค้าที่กำไรดีมาก เพราะมูลค่าของสินค้าถูกกับ ‘ผลลัพธ์’ มากกว่าต้นทุนการผลิต ข้อดีก็คือขายง่ายกำไรดี แต่ข้อเสียก็คือหากสินค้าไม่ได้คุณภาพ คุณจะไม่สามารถขายซ้ำได้ จนทำให้อาจจะไม่เหมาะสำหรับคนที่อยากจะค้าขายในระยะยาว

ซึ่งก็ไม่แปลกที่สินค้าประเภทนี้จำเป็นต้องอาศัยการตลาดที่เยอะมากๆ หมายความว่าหากคุณไม่ใช่เจ้าของแบรนด์ คุณก็ต้องเลือกแบรนด์ที่ดูทำการตลาดเก่ง ทำโฆษณาเยอะๆ คุณจะได้ขายง่ายๆ

ข้อแนะนำเพิ่มเติมของคนทำอาชีพค้าขาย

จริงๆข้อแนะนำด้านการทำธุรกิจค้าขายมีเยอะนะครับ ธุรกิจแนวนี้เป็นธุรกิจที่มีมานานแล้ว และถ้าเราเปิดใจยอมหาความรู้จริงๆ คนที่พร้อมที่จะแจกความรู้ก็มีเยอะมาก เดี๋ยวในตอนท้ายบทความผมจะมีลิงค์ไปสู่หน้าต่างๆที่ผมคิดว่าน่าจะสำคัญสำหรับคนที่เริ่มต้นทำธุรกิจค้าขายอีกที

อย่างไรก็ตาม ในบทความนี้ผมก็มี 5 คำแนะนำที่คนที่เริ่มทำธุรกิจค้าขายต้องฟังนะครับ

#1 กำไรธุรกิจไม่ใช่รายได้ของคุณ

กำไรธุรกิจควรจะมีไว้ในการหมุนเงินเพิ่มเพื่อทำให้กิจการเติบโต ไม่อย่างนั้นธุรกิจคุณจะโตช้ามาก และคุณก็จะต้องสงสัยตลอดเวลาว่าทำไมคู่แข่งเราตามเราทันเร็วกันจัง ในส่วนนี้หากคุณอยู่รอดช่วยเริ่มต้น 6เดือนหรือหนึ่งปีได้เมื่อไร ให้เริ่มเก็บกำไรไว้ลงทุนต่อ เช่นหาสินค้าใหม่ ทำการตลาดเพิ่ม เพิ่มช่องทางอื่นๆ

ในมุมมองของธนาคาร รายได้เจ้าของกิจการควรอยู่ที่ 10% ของรายได้ทั้งหมด ส่วนคุณจะจ่ายตัวเองเท่าไรก็ขึ้นอยู่กับวิจารณญาณแต่ละคนอีกที แค่โดยรวมแล้ว กำไรอย่างน้อย 30% ต้องกลับมาสู่การทำให้ธุรกิจเติบโต

#2 อย่าลงงบกับ Facebook หากคุณยังไม่มั่นใจในของที่คุณขาย

ข้อนี้มาจากประสบการณ์ตรงของผม หากคุณยังไม่มั่นใจว่าจะขายอะไรดี หรือสินค้าตัวไหนขายแล้วกำไร คุณอย่าพึ่งดูเรื่องการยิงแอดหรือการทำโฆษณา Facebook ยิ่งในกรณีที่คุณมีงบไม่เยอะ คุณยิ่งจะเจ็บตัวหนัก ผมเสียเงินไปหลายแสนบาทเหมือนกัน

ปัญหาของ Facebook ก็คือค่าโฆษณาแพง หลายคนที่เก่งอาจจะใช้ทำกำไรได้ แต่สำหรับคนที่ไม่มั่นใจว่าสินค้าเราจะขายดีไหม ในเบื้องต้นให้ลองขายในช่องทางอื่นก่อน ไม่อย่างงั้นคุณจะเสียงบเยอะมาก ถ้าดีคุณก็กำไรนิดหน่อย ถ้าแย่คุณเสียเงินเยอะ ในส่วนนี้ขึ้นอยู่กับความสามารถในการรับความเสี่ยงของคุณ

#3 ค้าขายเริ่มจากการสัมภาษณ์ลูกค้า

หลายคนชอบเริ่มหาไอเดียค้าขายจากการค้นหาในอินเทอร์เน็ต ซึ่งก็ไม่ใช่สิ่งที่แปลกอะไรเพราะผมก็เคยทำ แต่วิธีที่ผมค้นพบว่าทำได้ดีกว่าก็คือการถามลูกค้าไปตรงๆว่าอยากได้อะไรกันแน่

ผมคิดว่าการพูดคุยกับลูกค้า เป็นสิ่งที่ดีแต่คนทำธุรกิจค้าขายไม่ยอมทำกัน ส่วนมากจะชอบคิดว่าลูกค้าอยากจะเอาเปรียบ ชอบต่อราคา หรือชอบบ่นสินค้าของเรา

คำตอบของผมก็คือ ใช่ครับ ลูกค้าบางประเภทนิสัยไม่ค่อยดีเท่าไหร่ แต่ถ้าลูกค้ารวมกัน 10 คน 20 คน 100 คน มีความคิดเห็นเหมือนกันว่าอยากให้เราปรับปรุงด้านนี้ หรือว่ามีปัญหาด้านนี้อยากให้เราช่วยแก้ให้หน่อย ผมก็คิดว่าส่วนนี้เป็นจุดเริ่มต้นของการทำธุรกิจที่ดีมากๆเลย

หากคุณเริ่มจะค้าขายและรู้สึกติดขายไม่ออก ข้อแรกก็คือให้หาลูกค้าเพิ่ม ข้อสองก็คือให้ถามลูกค้าว่าอยากได้อะไรบ้าง

#4 การโดนลอกและการตัดราคา

ปัญหาหลักธุรกิจค้าขายก็คือคนอื่นสามารถลอกสินค้าเราได้ง่ายมาก แถมเป็นการลอกแบบทำร้ายเราด้วยการตัดราคา ผมก็เคยเจอ คนอื่นก็เคยเจอ และถ้าคุณอยากทำการค้าขายคุณก็จะเจอ

คือเราต้องทำความเข้าใจก่อนว่าสินค้าแต่ละชนิดมันมีอายุในการขาย ไม่มีสินค้าไหนจะขายดีไปตลอดไป (ยกเว้นคุณจะได้สัมปทานจากรัฐบาล) และหน้าที่ของคนทำค้าขายก็คือต้องหาลูกค้าใหม่ๆเสมอ

คนส่วนมากที่ค้าขายเก่งๆ เขาก็จะรู้จักเปลี่ยนสินค้าได้เรื่อยๆ แต่คนเหล่านี้พอเปลี่ยนสินค้าไปมา 5 ปี 10 ปี เขาก็จะรู้สึกเหนื่อยแล้วก็เลิกทำไปในที่สุด

แน่นอนว่าการเลิกกิจการก็ไม่ใช่สิ่งที่น่าอาย แต่สิ่งที่ผมอยากจะบอกในวันนี้ก็คือหากคุณกำลังโดนลอกสินค้าอยู่ ข้อแรกให้หากลุ่มลูกค้าใหม่ หรือช่องทางในการขายใหม่ๆ และข้อสอง อย่าลงไปเล่นเกมตัดราคาเด็ดขาด หากคุณไม่มั่นใจว่าคุณจะลดค่าใช้จ่ายได้มากกว่าคู่แข่ง

#5 การค้าขายคือการสร้างระบบที่ดี

การค้าขายคือการทำธุรกิจ และธุรกิจต้องมีระบบ ซึ่งคุณไม่ต้องเรียนจบสูงๆก็สามารถทำได้ครับ การสร้างระบบหมายถึงการหาวิธีให้ธุรกิจดำเนินไปได้ถึงแม้ว่าคุณจะไม่ได้ทำงาน เช่นวันไหนคุณป่วย หรืออยากพักผ่อน คุณก็ไม่จำเป็นต้องปิดกิจการ

สองสิ่งที่คุณต้องใช้คือการใส่ใจและเงินทุน ระบบทั่วไปก็คือการจ้างพนักงานนั้นเหล่ะครับ ให้คนแพ็คของให้ คุยกับลูกค้าให้ คอยรายงานคุณเรื่องต่างๆ แต่ในยุคสมัยนี้หลายคนก็สร้างเงินสิบล้านได้จากการทำคนเดียว..แล้วก็ทำงานร่วมกับฟรีแลนซ์หรือบริษัทตัวช่วยต่างๆ เช่น บริษัทที่รับดูแลคลังสินค้า หรือบริษัทที่คุมด้านการตลาดออนไลน์ได้

สิ่งนี้คือเป้าหมายระยะยาวของคุณ ถึงแม้ว่าใน 2-3 ปีแรกของคุณยังทำไม่ได้ แต่คุณต้องตั้งเป้าหมายให้ได้ว่าภายในห้าถึงสิบปี เราต้องสร้างระบบที่ไม่ต้องพึ่งพาตัวเรามากให้ได้