การเงินคืออะไร และ สำคัญยังไงนะ? อาจจะฟังดูวัตถุนิยมมากไปหน่อย แต่ ‘เงิน’ คือสิ่งที่ขับเคลื่อนโลกของเรา เพราะก่อนที่เราจะสามารถได้มาซึ่งปัจจัยสี่ที่มนุษย์จำเป็นต่อการดำรงชีวิต…เราก็ต้องมีเงินก่อน
สำหรับคนวัยทำงานทุกคน ความรู้ด้านการเงินถือว่าเป็นสิ่งจำอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องภาษีที่น่าปวดหัว หรือเรื่องการเก็บออมเพื่อการเกษียณ หากเป็นคนที่ทำงานอยู่ในแวดวงธุรกิจ แผนกการเงินการบัญชีก็เป็นแผนกที่บริษัทไหนก็ขาดไม่ได้
ในบทความนี้เรามาศึกษากันว่า การเงินคืออะไร มีอะไรบ้าง และการเงินในรูปแบบต่างๆสำคัญแค่ไหน
การเงินคืออะไร [Finance]
การเงิน หมายถึงกิจกรรมเกี่ยวกับการบริหารเงิน และระบบขั้นตอนการระดมทุน ซึ่งรวมถึง การธนาคาร หนี้ เครดิต ตลาดหุ้น เงิน และการลงทุน การเงินครอบคลุมถึงขั้นตอนการดูแล สร้าง และศึกษาเกี่ยวกับเงิน เช่นกันเงินธุรกิจ และการเงินส่วนบุคคล
หากพูดถึงเรื่องการเงิน คนทั่วไปก็อาจจะคิดถึงธนาคาร หรือบริษัทขายประกัน คนที่ทำธุรกิจก็อาจจะคิดถึงตลาดหุ้นหรือตลาดหลักทรัพย์ คำว่าการเงินเป็นคำศัพท์ที่กว้างมาก เป็นการรวมหัวข้อหลายอย่างตั้งแต่การบริหาร เศรษฐศาสตร์ การบัญชี หรือแม้แต่คณิตศาสตร์ประยุกต์
และในส่วนของการเงินส่วนบุคคล การเงินก็รวมถึงการทำบัญชีรายรับรายจ่าย ภาษี การเก็บออม โดยเฉพาะการออมเพื่อการเกษียณ การลงทุนส่วนบุลคล หรือแม้กระทั่งการบริหารหนี้ส่วนบุคคล บางส่วนอาจจะฟังดูเข้าใจยากแต่ความรู้เรื่องการเงินก็เป็นความรับผิดชอบอย่างหนึ่งที่คนวัยทำงานต้องเรียนรู้และเข้าใจให้ดี
การบริหารการเงิน – ประโยชน์และความสำคัญของการเงิน
หากถามว่า ‘เงิน’ สำคัญอย่างไร เราก็คงต้องย้อนกลับไปยุคสมัยที่ทุกคนไม่ได้ใช้เงินกันก่อน ในสมัยก่อนคนทั่วไปใช้วิธี ‘แลกเปลี่ยนสินค้า’ เพื่อความอยู่รอด แลกวัวกับผัก แลกผลไม้กับไข่ แลกรองเท้ากับการตัดผม
เนื่องจากว่าทุกคนมี ‘สินค้า’ ไม่เหมือนกัน ทุกการแลกเปลี่ยนต้องมีการเจรจาต่อรองใหม่ตลอด ทุกการแลกเปลี่ยนต้องมาด้วยการ ‘ถกเถียง’ กันว่าสินค้านี้ราคาเท่า และ อะไรถึงจะมีคุณค่าที่เท่าเทียม
หากมนุษย์จะเก่งอะไรซักอย่าง มนุษย์ก็คงเก่งที่การ ‘ทำอะไรให้ง่ายขึ้น’ เหล่ะครับ เงินถูกสร้างขึ้นมาให้เป็นภาษากลางของการแลกเปลี่ยนสินค้า ทำให้ธุรกรรมต่างๆมีความเร็วมากขึ้น (ลองคิดภาพคุณกำลังต่อคิวซื้อข้าวแล้วทุกคนต้องต่อรองกับแม่ค้า เพื่อแลกนู่นแลกนี่ดู แค่คิดก็น่าหงุดหงิดแล้ว)
เรื่องของการทำงานให้เร็วเป็นหัวข้อที่ผู้อ่านหลายคนเรียกร้องให้ผมเขียน ในส่วนนี้ผมได้ทำคู่มือ มินิอีบุ๊ค ทำงานให้เร็ว ทำงานอย่างฉลาด ที่ทุกคนสามารถโหลดได้ฟรีๆเลย คลิกตรงนี้ ครับ
เงิน…ทำให้ทุกอย่างมีมูลค่าที่ชัดเจนมากขึ้น ทำให้เรารู้ว่าน้ำเปล่ามีมูลค่า 10 บาท หนังสือหนึ่งเล่มมีมูลค่า 200 บาท และบริษัทในตลาดหุ้นที่มีมูลค่าหลายหมื่นล้านบาท นักเศรษฐศาสตร์หลายคนเรียกเงินว่า ‘ตัววัดค่าความน่าเชื่อถือของสินค้า’ แปลว่าถ้าคนทั่วไปพร้อมที่จะจ่ายให้กับสินค้าหนึ่งชิ้นเป็นเงินจำนวนมาก…ก็เท่ากับว่าสินค้านั้นเป็นสินค้าที่มี ‘ความน่าเชื่อถือ’
มูลค่าของเงินทำให้เรารู้ว่าพนักงานแต่ละคนควรจะมี ‘ค่าจ้าง’ เท่าไร และ ‘ความน่าเชื่อถือ’ ของเงินทำให้เกิดการ ‘กู้ยืม’ จนทำให้เกิดสินค้าการเงินต่างๆ อย่าง เงินกู้ บัตรเครดิต และ ประกัน
ถ้าเรารู้เรื่องประโยชน์และความสำคัญของการเงินแล้ว เรามาดูบทบาทของการเงินส่วนบุคคลการเงินสำหรับธุรกิจกันบ้างครับ
การเงินส่วนบุคคล – การวางแผนการเงิน [Personal Finance]
การเงินส่วนบุคคล หมายถึงการบริหารเงิน การเก็บออมเงิน และการลงทุนสำหรับบุคคล ยกตัวอย่างเช่น ประกัน การลงทุน เงินกู้ เงินเกษียณ ภาษี การธนาคาร การตั้งงบ และ อสังหาริมทรัพย์ คำว่าการเงินส่วนบุคคลมักหมายถึงบริษัทการเงินที่บริหารและให้คำแนะนำเรื่องการเงินสำหรับบุคคลทั่วไป
โดยทั่วไปแล้ว การเงินส่วนบุคคลคือเครื่องมือช่วยให้บุคคลทั่วไปสามารถบรรลุเป้าหมายการเงินส่วนตัวได้ รวมถึงเป้าหมายการเงินระยะสั้นและระยะยาว ทุกคนมีรายได้ ค่าใช้จ่าย และความรู้ด้านการเงินไม่เท่ากัน ซึ่งก็เป็นส่วนสำคัญของบริการทางด้านการเงินส่วนบุคคล เพราะการตอบสนองความต้องการที่แตกต่างของแต่ละคนต้องใช้ความรู้การเงินในระดับสูง
‘การวิเคราะห์’ และ ‘จัดอันดับความสำคัญ’ เป็นหัวใจสำคัญสำหรับการเงินส่วนบุคคล แม้ว่าบริการด้านการเงินและที่ปรึกษาด้านการเงินจะมีเยอะ ความรับผิดชอบและการตัดสินใจทางด้านการเงินก็ควรอยู่กับเจ้าของเงิน ซึ่งเจ้าของเงินก็มีหน้าที่ที่จะหา ‘ความรู้ทางการเงิน’ ให้ตัวเอง เพื่อป้องกันแยกแยะระหว่างคำแนะนำทางการเงินที่ดีและไม่ดี
‘วินัย’ ก็เป็นอีกหนึ่งมุมมองที่สำคัญสำหรับการเงินส่วนบุคคล โดยเฉพาะสำหรับคนหนุ่มสาวที่เพิ่งเริ่มทำงานและมีเงินเดือนเป็นครั้งแรก วินัยในการลงทุน การเก็บออม และการบริหารหนี้เป็นสิ่งที่ไม่ได้ถูกบังคับสอนในโรงเรียน แต่มีความสำคัญอย่างมากสำหรับทุกคน ความแตกต่างระหว่างคนที่เกษียณอย่างสบายและคนที่เกษียณอย่างลำบาก อาจจะอยู่แค่ว่าเราออมเงินไว้เยอะแค่ไหนในระหว่างที่เราเพิ่งเริ่มทำงาน
การเงินธุรกิจ – หน้าที่สําคัญของการเงินบริษัท [Corporate Finance]
การเงินธุรกิจ หมายถึงการเงินที่ดูเกี่ยวกับการหาเงินลงทุน การจัดวางจะใช้งานในบริษัท การบริหารเงินเพื่อทำให้มูลค่าของบริษัทเพิ่มมากขึ้น และการใช้เครื่องมือวิเคราะห์ต่างๆเพื่อบริหารเงินและลดความเสี่ยง
ถ้าเรามองว่าเป้าหมายของธุรกิจส่วนมากคือการสร้างรายได้ทำกำไร การเงินธุรกิจก็คือเครื่องมือที่ตรงต่อเป้าหมายด้านการทำกำไรมากที่สุดแล้ว ในกรณีที่บริษัทมีผู้ถือหุ้น หรือผู้ที่จะได้รับผลประโยชน์ต่อการลงทุน หนึ่งในหน้าที่ของคนบริหารการเงินธุรกิจก็คือการสร้างผลตอบแทนที่น่าพึงพอใจให้กับคนเหล่านั้น ซึ่งอาจจะมาในส่วนของ ‘เงินปันผล’ (dividend) เป็นต้น
หน้าที่หลักๆของการเงินธุรกิจมีอยู่ 3 อย่างครับ
- ลงทุน (Investment) – ทุกธุรกิจต้องมีการบริหารทุนและทรัพยากรของตัวเอง เพื่อให้ได้ผลตอบแทนมากที่สุด แต่ละธุรกิจมีจุดแข็งจุดอ่อน และลำดับการลงทุนที่ไม่เหมือนกัน เพราะฉะนั้นหน้าที่ของการเงินธุรกิจส่วนนี้ก็คือการหาวิธีการลงทุนทั้งในและนอกธุรกิจตัวเองให้ดีที่สุด
- ระดมทุน (Fund Raising) – หลายครั้งที่ธุรกิจต้องการระดมทุนเพื่อทำให้สามารถเติบโตหรือว่าปฏิบัติการต่อไปได้ การระดมทุนที่คนคุ้นเคยกันมากที่สุดก็คือการกู้ และการระดมทุนการเข้าตลาดหลักทรัพย์ ส่วนการลงทุนสำหรับบริษัทเปิดใหม่แนว startup ที่ยังไม่มีทรัพย์สินหรือรายได้เพียงพอก็คือการ ‘ขายหุ้น’ ให้นักลงทุนผู้อื่น (Venture Capital)
- เงินหมุน (Cash Flow) – เงินหมุนก็เปรียบเหมือนสายเลือดของธุรกิจ บางธุรกิจไม่มีกำไรแต่ก็ยังสามารถบริหารต่อไปได้เพราะว่ายังมีเงินหมุนอยู่ บางธุรกิจกำไรเยอะแต่ยอดขายมาจากเครดิต ก็เลยทำให้บริหารงานติดขัดเพราะขาดเงินหมุน ธุรกิจที่สามารถบริหารเงินหมุนได้ดีก็จะสามารถปฏิบัติงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ตัวอย่างของการบริหารเงินหมุนได้แก่ การหาเงินสดเพิ่ม การขอเพิ่มเครดิต หรือการสร้างหนี้ระยะสั้น
หน้าที่ของการบริหารการเงินในแต่ละบริษัทอาจจะไม่เหมือนกัน บริษัทซื้อมาขายไปก็อาจจะมีการลงทุนทางด้านสต๊อกด้านคลังสินค้าเยอะทำให้แผนกการเงินต้องจับตาดูส่วนนี้เป็นพิเศษ แต่สำหรับบริษัทพัฒนาซอฟต์แวร์ไอทีที่มีการลงทุนส่วนมากเป็นทรัพยากรมนุษย์ การบริหารการเงินก็จะเป็นอีกรูปแบบหนึ่ง
ในส่วนนี้ หากใครชอบเรียน ชอบศึกษาเกี่ยวกับเรื่องการทำธุรกิจ การบริหารองค์กร ผมได้เขียนอีบุ๊คเรื่องข้อมูลการทำธุรกิจ ที่ถูกสอนในโรงเรียนบริหารธุรกิจทั่วโลก ผมตั้งใจทำมาก หวังว่าทุกคนจะชอบครับ อีบุ๊ค ฉลาดรู้ ฉลาดทำธุรกิจ
ธุรกิจบริหารด้านการเงิน (Financial Services)
ธุรกิจบริหารด้านการเงิน คือธุรกิจให้บริการที่เกี่ยวกับการเงินต่างๆ รวมถึงการบริหารเงิน บัตรเครดิต ประกัน บริษัทบัญชี การซื้อขายหุ้น การลงทุนต่างๆ ต้น โดยที่บริษัทการเงินพรุ่งนี้ก็มีอยู่หลายแห่งทั่วโลก แต่จุดการเงินใหญ่ๆได้แก่ ลอนดอน นิวยอร์ค โตเกียว สิงคโปร์ ฮ่องกง
เราดูเรื่องการเงินส่วนบุคคล และการบริหารการเงินธุรกิจแล้ว ในส่วนนี้เรามาดูธุรกิจบริหารด้านการเงินกันดีกว่าครับ
- การธนาคาร – หากพูดถึงการบริการด้านการเงิน ‘ธนาคาร’ ที่มีทั้งการถอนเงินฝากเงิน เงินกู้และบัตรเครดิตก็เป็นสิ่งที่คนคิดถึงมากที่สุด รายได้หลักของธนาคารมาจาก ‘ดอกเบี้ย’ เช่นจากการกู้เงินหรือค่าปรับจากการจ่ายบัตรเครดิตสาย วาณิชธนกิจ หรือ investment bank คือบริการการเงินสำหรับลูกค้ามูลค่าสูง เป็นการให้บริการด้านการระดมทุน คำแนะนำด้านการเงินและภาษี และ ช่วยด้านข้อตกลงทางธุรกิจ
- การลงทุน – บุคคลทั่วไปสามารถลงทุนผ่านตลาดหลักทรัพย์และพันธบัตรต่างๆ บริษัทที่ช่วยด้านการลงทุนได้ค่าทำเนียมจากการลงทุน หน้าที่ของธุรกิจเกี่ยวกับการลงทุนก็คือการช่วยเพิ่มผลการลงทุนให้ลูกค้าในระยะความเสี่ยงที่ลูกค้ายอมรับได้ ในยุคสมัยใหม่ บริษัทลงทุนก็เริ่มมีการใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการตัดสินใจมากขึ้น
- ประกัน – ประกันเป็นหนึ่งในธุรกิจบริหารด้านการเงิน เพราะการเงินส่วนประกันครอบคลุมถึงหลายอย่างต้องแต่ความปลอดภัย สุขภาพ ทรัพสินท์และอสังหาทรัพย์ กฎหมาย และอื่นๆ หน้าที่ส่วนประกันรวมถึงผู้ประเมินความเสี่ยงและให้คำแนะนำเรื่องการซื้อประกัน และผู้ที่ขายประกันเพื่อลดความเสี่ยงให้กับผู้ซื้อ
- ภาษีและการบัญชี – นอกจากบริการด้านนการบัญชีและภาษีแล้ว ส่วนนี้รวมถึงบริการด้านการเงินที่คนทั่วไปอาจจะคิดไม่ถึงเช่น บริษัทที่ช่วยในการทำธุรกรรมด้านการโอนเงินอย่าง Visa Mastercard ถึงบริการแลกเปลี่ยนค่าเงินต่างประเทศ อย่าง Super Rich
บางบริษัท อย่างธนาคารใหญ่ๆก็จะให้บริการหลายอย่างตั้งแต่การธนาคารทั่วไป ไปถึงการลงทุน การขายประกัน และการแลกเปลี่ยนค่าเงินด้วย
การเงิน-เศรษฐศาสตร์ (Finance and Economics)
การเงินและเศษฐศาสตร์ ก็เป็นอีกหนึ่งสาขาของการทำความเข้าใจโลกการเงิน สาเหตุที่การตัดสินใจด้านการลงทุนต่างๆนั้นยากก็เพราะว่า ‘ตัวแปร’ ที่เกี่ยวข้องกับผลตอบแทนของการลงทุนมีเยอะมาก
ยกตัวอย่างเช่น เราควรลงทุนเมื่อไร ความเสี่ยงคืออะไร ต้นทุนค่าเสียโอกาสมีอะไรบ้าง ยิ่งถ้าเป็นการลงทุนในธุรกิจหรือในตลาดหลักทรัพย์ เราก็ยิ่งต้องทำความเข้าใจบริบทของธุรกิจแต่ละประเภทอีกด้วย
มูลค่าเงินตามเวลา (Time Value of Money) คือหลักการพื้นฐานของเศรษฐศาสตรการเงิน หลักการง่ายของมูลค่าเงินตามเวลาก็คือ มูลค่าของเงิน 1 บาทที่เราได้มาวันนี้มีค่าไม่เท่ากับมูลค่าเงิน 1 บาทที่เราจะได้มาในอนาคต เช่น 10 ปีข้างหน้า
ด้วยปัจจัยหลายอย่างเช่น ค่าเงินลอยตัว ดอกเบี้ยเงินฝาก การที่เราได้เงินสดมาในตอนนี้ย่อมสามารถทำให้เกิดโอกาสมากกว่าการที่เราได้เงินในอีก 10 ปีข้างหน้า ก๋วยเตี๋ยวเมื่อสิบปีที่แล้วอาจจะมีราคา 10-20 บาท แต่ก๋วยเตี๋ยวหนึ่งชามวันนี้ราคา 40-50 บาทเป็นต้น
ความเสี่ยงและผลตอบแทน (Risk and Rewards) เป็นอีกหนึ่งหลักการด้านการเงินที่คนใช้บ่อยในเศรษฐศาสตร์เช่นกัน การลงทุนแต่ละอย่างมีผลตอบแทนและความเสี่ยงไม่เท่ากับ หากเราเลือกลงทุนทำธุรกิจโดยที่เราได้กำไรแค่ 1-2% ต่อปี และธุรกิจไม่มีการเติบโตเลย การลงทุนที่เสี่ยงน้อยกว่าแต่ได้ผลตอบแทนเท่ากันอย่างการนำเงินไปฝากธนาคารก็คงเป็นทางเลือกที่ดีกว่า
การทำกำไรจากสองตลาด (Arbitrage) คือการทำกำไรจากสินค้าชนิดเดียวกันแต่มีราคาขายไม่เท่ากันในตลาดสองประเภท หลักการนี้คือหัวใจของการทำธุรกิจและการลงทุนทุกอย่าง เช่นเราซื้อน้ำเปล่าในราคาขายส่งขวดละ 5 บาทแต่ขายในร้านขายปลีกในราคา 10 บาท เป็นต้น
การทำกำไรจากสองตลาดอาจจะฟังดูง่าย แต่ในโลกที่ทุกคนมีข้อมูลตลาดและโอกาสไม่เท่าเทียมกัน บางคนก็ไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลหรือโอกาสที่นักลงทุนหรือนักธุรกิจคนอื่นมีได้ ซึ่งก็เป็นสาเหตุที่ ‘โลกออนไลน์’ ทำนักธุรกิจหลายคนปวดหัวมาก เพราะลูกค้าเริ่มมีข้อมูลและโอกาสหลากหลายขึ้น
หลักการของการเงินและเศรษฐศาสตร์มีอีกเยอะครับ แต่ในส่วนนี้ผมขอเขียนแค่เบื้องต้นก่อน หากใครสนใจก็คอมเม้นมาได้ เพราะผมคงเขียนบทความแยกมาอีกทีนะครับ สุดท้ายนี้ สำหรับคนที่ชอบบทความบนบล็อกนี้แล้วรู้สึกว่าอยากอ่านเพิ่ม ผมได้ทำ ‘สารบัญ’ ที่เรียบเรียงบทความพื้นฐานในการทำธุรกิจมาให้ทุกคนแล้ว สามารถ โหลดฟรีได้ที่นี่ ครับ